De wereld, een bloem

Vrijdag 30 mei ( 2008 )

Vanuit het dal komt vreemd geloei aangewaaid, een synthetisch geluid.
Pas als het vlakbij is, blijkt het uit zo'n ouderwetse omroepwagen te schallen.
Nieuwsgierig doe ik navraag bij de receptioniste. "U heeft geluk", zegt ze, "alle mensen die nu op Madeira vertoeven moeten hier blijven en een duurzame samenleving vormen".
"Maar waarom is dat ?", stamel ik verbouwereerd.
"De Eilandraad heeft voor onbepaalde tijd de rest van de wereld afgeschaft".
Ze verstrekt de mededeling alsof ze er haar hele leven al rekening mee gehouden heeft, alsof de rest van de wereld eigenlijk nooit bestond.

Het nieuws dringt nog niet goed tot ons door. Gek genoeg hebben we de afgelopen dagen gefantaseerd over het niet meer teruggaan.
Er is nog 48 uur gelegenheid om van de rest van de wereld afscheid te nemen en geld van je rekeningen te halen.
Voorlopig mogen "vreemdelingen" tegen gereduceerd tarief in hun hotel verblijven tot ze een eigen stukje Madeira hebben uitgezocht om te wonen en te leven.
Uitgerekend vandaag zijn we op dit prachtige landgoed bij Jardim da Serra "gestrand". We hebben vandaag sowieso veel moois gezien en hardop gedroomd van een huis in Arco da Calheta, aan de zuidwestkust.
Bloemen waar je kijkt, watervalletjes, geblaf en een haan met het laatste woord.
Daarboven ligt de hoogvlakte van Paúl da Serra, met alleen het geluid van vlinders. Wolkensluiers zweven over een tapijt van brem. De kleur van de oceaan wordt stiekem de kleur van de lucht.
"Heeft het zin om een boot te hebben, als de rest van de wereld straks is afgeschaft ?", vraag ik aan niemand in het bijzonder.
Om te vissen, natuurlijk, maar mag je verder dan het oog reikt of val je er dan af ?

Met de weelderige tuinen rond Funchal ligt de keuze van Anke voor de hand. Maar waarom de drukte opzoeken terwijl er hier tijd en ruimte genoeg is om zelf iets moois te scheppen.
Ik zou in de bossen kunnen gaan werken of wat dan ook, iedereen op heel Madeira is vanaf vandaag immers op elkaar aangewezen.
Hoe lang het duurt voor de brandstof opraakt, en of we later zonder auto kunnen als we ons stekkie gevonden hebben. Vele vragen doemen op.

Gelukkig bieden de mensen uit het naburige Estreito de Camara de Lobos alle steun. Ook voor hen leek de maatregel van de Eilandraad niet onverwachts te zijn afgekondigd.
Er zullen duidelijke instrukties en een duwtje in de goede richting gegeven worden om voortaan zelf voedsel te verbouwen.
Over de verre toekomst van de bevolking lijkt niemand zich druk te maken, hetgeen ons blijft verbazen.
Mischien weten ze wel ergens diep van binnen hoe lang de tijd onbepaald blijft.
Anke heeft me vaak laten zien dat hier veel meer verschillende planten tegelijk opgroeien en in bloei zijn, dan "thuis".
Als we aan het eind van deze ingrijpende dag, hand in hand met de in klederdracht gestoken dorpelingen, een volksdansje maken en in een grote kring naar de ondergaande zon draaien, voel ik me één van hen.
Dit bloemeneiland is een wereld op zich ...

------------------------------------------------------

Zondag 14 oktober ( 2012 )

Quinta do Alto de São João, Ponta do Sol.
Ik doe geen moeite onze nieuwe verblijfplaats met knippen en plakken in een oud verhaaltje te zetten. Liever probeer ik de dagdroom van toen weer op te roepen en gewoon verder te gaan …

De verlichting rond het kerkje is nu aan. De dorpelingen schuifelen naar binnen voor de mis. Het lijkt drukker dan voorheen en sommigen blijven in de buurt van de muziektent. De geluidsinstallatie staat al op scherp, waardoor de preek wordt opgevangen en versterkt alle uithoeken van de vallei bereikt. Handenwrijvend kijkt de churras-verkoper om zich heen.
Als zijn lekkernijen hier net zo in trek zijn als tijdens het Festa da Macã in Camacha, kan zijn vrouw eens wat nieuws kopen.
De vele glazen appelcider voelt hij meteen weer als harde knallen het volgende feest inluiden. Vuurpijlen spatten uiteen boven de daken van Ponta do Sol. Stukken vlees worden aan een houten spies geregen en naar de braadplaats gebracht. Leden van de harmonie frummelen nog wat aan hun versleten kostuum, ze komen ná het meisjeskoor en vóór de karaoke.
De avond is heerlijk zwoel voor midden-oktober en er wordt nog lang gelachen, gezongen en gedronken. De laatste espetada’s worden van het vuur gehaald, rook kringelt omhoog. Daar is de sterrenhemel.



Maandag 15 oktober

De eerste dag van een nieuwe week heet hier segunda feira, tweede dag. Er kleven fijne dauwdruppels aan de peertjes van de feestverlichting. Uit verschillende windstreken galmt een bronzen tijdsein door de vallei. De dageraad brengt nog meer geluiden voort: alle hanen en honden in de omgeving nemen wraak op de deelnemers aan de karaokewedstrijd.
De zon verdrijft de wolkenslierten rond de Lomo de São João. Met de sikkel nonchalant over hun schouder drinken de mannen hun bica koffie aan de bar naast onze Quinta. Zij zien hoofdschuddend hoe de stoet zilveren huurauto’s zich door de poort van het hotel wurmt en al gauw uit het zicht verdwijnt. “Hoezo samen een duurzame samenleving vormen ?” Sinds de tijdelijke afschaffing van de rest van de wereld hebben de ”vreemdelingen” zich niet veel anders gedragen dan toeristen. Dagelijks trekken ze naar de hoofdstad of wandelen zomaar langs de levadas, zonder zich af te vragen hoe hard er eigenlijk gewerkt moet worden voor de kost.
Toegegeven, Anke en ik zijn deze week voor de zoveelste keer naar de Palheiro-tuinen geweest. Zaadjes oogsten voor ons eigen stukje bloemeneiland, straks, later. We hebben de weinige vissersboten zien uitvaren in Paúl do Mar en hebben in het natuurbad van Porto Moniz de oceaangolven over ons heen laten spoelen. De kloof van Ribeira de Janela vinden we de mooiste plek op Madeira. En toch komt het er maar niet van. Inburgeren bedoel ik.
Er worden hier en daar nog steeds de oude tarieven en entreegelden gevraagd. Niet uit gewoonte, maar omdat de bevolking het niet langer pikt dat de ”vreemdelingen” op hun spaarcenten blijven zitten en niets uitvreten. Het besluit van de Eilandraad valt niet bij iedereen in goede aarde. Veel van hun belastinggeld is uitgegeven om juist de rest van de wereld naar Madeira te lokken. De nieuwe landingsbaan bij Santa Cruz is een attractie op zich geworden.
In het zuiden is een dure snelweg aangelegd die als een Chinese Muur door het landschap slingert. Geen tijdrovende bergpassen en kronkelige kustweggetjes meer. Wanneer de aanleg van kilometers lange tunnels is voltooid, kun je het eiland rondrijden zonder er iets van te hoeven zien. De gloednieuwe jachthaven bij Ribeira Brava zal waarschijnlijk leeg blijven.

Zo blijkt niet alleen de rest van de wereld maar tevens hun oude wereld te zijn afgeschaft. Het laatste zal zelfs niet voor onbepaalde tijd zijn, vrezen we.
En toch moeten we het voortaan samen zien te redden. Anke en ik proberen ons verblijf in het hotel nog zo aangenaam mogelijk te maken. De internetverbinding heeft nooit gewerkt dus die missen we al niet meer. De televisie geeft 16 zenders ruis en sneeuw maar het uitzicht blijft boeien. Drie keer per week zwaardvis begint mij wel een beetje de keel uit te hangen. Espada of espetada? We hebben ons trouwens vaker afgevraagd waar de Madeirezen van leven, en nu moeten wij ons zelf deze vraag stellen.

Met de sikkel nonchalant over hun schouder drinken de mannen hun cerveja Coral aan de bar naast onze Quinta. Zij zien hoofdschuddend hoe de stoet zilveren huurauto’s zich weer door de poort van het hotel naar binnen wurmt.
Zo gaat het morgen, terςa feira. Zo gaat het woensdag, quarta feira. Altijd met die sikkel. Het is wachten op de man met de hamer. Ze snappen mijn grapje niet.
Op de zesde dag, vrijdag dus, komt vanuit het dal vreemd geloei aangewaaid, een synthetisch geluid.
Pas als het vlakbij is, herken ik het schallen uit de ouderwetse omroepwagen. Een nieuw decreet van de Eilandraad ?
Bang voor de confrontatie tussen droom en werkelijkheid zoek ik naar de receptioniste.
“Als U eens de moeite neemt onze taal te leren, dan had U kunnen horen dat het de visboer was die hier al jaren langs de huizen komt en ons op luidruchtige wijze blijft voorliegen dat zijn vis altijd fresco is”.